W tych właśnie konkretnych przypadkach, najczęściej dopiero w momencie wystąpienia jakiejś usterki powodującej całkowity brak funkcjonowania układu klimatyzacji w pojeździe odwiedzają warsztaty wyspecjalizowane w tej dziedzinie. Zdecydowanie rzadziej zgłaszają jakieś niedomagania w działaniu systemu.

W praktyce powodem nieprawidłowego funkcjonowania układu klimatyzacji są najczęściej:

• zbyt mała ilość czynnika chłodniczego w układzie (spowodowana zwykle nieszczelnością układu)

• zatory w przepływie czynnika,
• uszkodzenie któregoś z podzespołów,
• usterki instalacji elektrycznej,
• obecność powietrza w obwodzie,
• obecność wilgoci w obwodzie,
• niedostateczne skraplanie,
• nieprawidłowe działanie zaworu.

Efektem tych niedomagań może być:

• występowanie lodu na elementach układu – świadczące o pojawiającym się w tym punkcie ograniczeniu przepływu czynnika chłodniczego,
  
• nieprzyjemne zapachy wydostające się z nawiewów – świadczące o wytworzeniu się pleśni i bakterii wokół odpływu skroplin spowodowanych wilgocią,
• odgłosy przelewania się cieczy – świadczące o zbieraniu się wody pod parownikiem,
• zaparowywanie szyb – świadczące o zapchaniu się rurki odprowadzającej skropliny z parownika,
• podgrzewanie powietrza (zamiast chłodzenia) – świadczące o uszkodzeniu klapek mieszających powietrze z nagrzewnicy i parownika,
• wyłączanie się układu po krótkim okresie pracy – świadczące o zapowietrzeniu układu (po jakimś czasie – dopiero, kiedy wilgoć zawarta w powietrzu zaczyna zamarzać i blokuje przepływ czynnika).
  

    Przy diagnozowaniu i naprawie samochodowych układów klimatyzacji bardzo istotne jest opisanie przez użytkownika pojazdu pojawiających się niedomagań w układzie, a w przypadku całkowitego braku chłodzenia objawów poprzedzających wystąpienie awarii. Ułatwia to w znacznym stopniu trafne zdiagnozowanie i stwierdzenie występującej usterki.
    Z praktyki wiadomo, że najczęstszą przyczyną niedomagań układu klimatyzacji jest woda. W sposób bezpośredni lub pośredni wywołuje ona nieprawidłowe działanie, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić do uszkodzenia systemu.
    Wchłanianie pewnej ilości wilgoci zawartej w powietrzu przez układ klimatyzacji jest niestety procesem nieuniknionym. Woda zawarta w czynniku chłodniczym wydziela się w miejscu rozprężania, przy parowaniu czynnika, a w niskiej temperaturze krzepnie w kryształki lodu, zakłócając lub całkowicie uniemożliwiając przepływ czynnika w układzie. Taki stan rzeczy występuje aż do chwili, w której lód ulega stopieniu na skutek nagrzewania się czynnika, spowodowanego jego rozprężaniem się. Czynnik chłodniczy może cyrkulować w układzie dalej, aż do ponownego przedostania się wilgoci do miejsca rozprężania czynnika, w którym następuje ponownie proces zamarzania.
    Zamarzanie zaworu rozprężnego nie jest jedynym szkodliwym działaniem wilgoci zawartej w czynniku. Powoduje ona również korozję elementów metalowych. Proces ten wzmaga się ze względu na występujące zjawisko hydrolizy, w którym czynnik w reakcji z wodą przekształca się w kwas, co w zdecydowany sposób przyspiesza proces korozji.
    Ponadto woda zawarta w czynniku bardzo szybko absorbowana jest przez olej sprężarkowy, w skutek czego tworzy się emulsja dyspersyjna, znacznie zmniejszająca zdolności smarne oleju. Powstający w ten sposób szlam osadza się jako stała warstewka wewnątrz przewodów lub krąży w układzie w postaci śluzowatej substancji z domieszką drobnego pyłu i ziarnistych substancji, zatykając tym samym filtry i zawory rozprężne.
    Jak widać układ klimatyzacji w celu zapewnienia mu odpowiednich warunków pracy powinien być poddawany cyklicznym przeglądom technicznym i odpowiedniej obsłudze serwisowej. Do obsługi tej zaliczyć trzeba:

• uzupełnienie ilości czynnika w układzie i zlokalizowanie ewentualnych nieszczelności,
• oczyszczenie powierzchni skraplacza,
• sprawdzenie drożności rurki odprowadzającej skropliny z parownika,
• sprawdzenie poprawności działania wentylatora skraplacza.

    Szczelność układu najlepiej sprawdzać na włączonym układzie napełnionym czynnikiem chłodniczym. Czynność tą należy rozpoczynać zawsze w najwyższym punkcie układu i kierować się w dolne partie układu, ponieważ czynnik chłodniczy jest cięższy od powietrza i opada w dół.
    Sprawdzenie szczelności układu może być przeprowadzane za pomocą:

• spienionego roztworu,
• barwnika,
• elektronicznego wykrywacza.

    Najprostszym sposobem kontroli szczelności układu jest wykorzystanie spienionego roztworu, zawierającego najczęściej dodatkowy barwnik. Spieniony roztwór nanoszony jest w miejsce ewentualnych nieszczelności. Poprzez włączenie układu klimatyzacji w pojeździe i zwiększenie ciśnienia czynnika w układzie, obserwuje się powstające na skutek wydostającego się z układu czynnika pęcherzyki w roztworze wokół nieszczelności.
    Inną metodą kontroli szczelności układu jest dodanie barwnika do czynnika chłodniczego w trakcie napełniania układu lub przy użyciu specjalnego urządzenia do jego aplikowania poprzez zawór obsługowy strony niskiego ciśnienia. W tej metodzie kontrola szczelności polega na oświetlaniu układu promieniowaniem nadfioletowym wytwarzanym przy użyciu specjalnej lampy, dzięki działaniu której wycieki widoczne są w postaci jasno zabarwionych obszarów.
    Najczęściej jednak stosowaną w praktyce metodą lokalizacji nieszczelności w układzie jest użycie wykrywacza elektronicznego (tzw. detektora wycieków). Dzięki świetlnej i dźwiękowej metodzie sygnalizowania wycieków w łatwy sposób można zlokalizować nieszczelność układu.   

Więcej na ten temat przeczytają Państwo w „Auto Moto Serwisie” nr 7–8/2008